پدافند در مفهوم كلي، دفع، خنثي كردن و يا كاهش تاثيرات اقدامات آفندي دشمن و ممانعت از دستيابي به اهداف خودي است.
پدافند به دو بخش تقسيم مي‌شود 1- پدافند عامل 2- پدافند غيرعامل
1- پدافند عامل
مجموعه اقدامات بنيادي و زير بنايي است كه در صورت بكار گيري مي‌توان به اهداف پدافند غير عامل از قبيل تقليل خسارات و صدمات، كاهش قابليت و توانايي سامانه شناسائي، هدف يابي و دقت هدف گيري تسليحات آفندي دشمن و تحميل هزينه بيشتر به وي نائل گرديد.
در اكثر منابع علمي و نظامي دنيا اصول پدافند غير عامل شامل 6 الي 7 اقدام مشروحه ذيل مي‌باشد كه در طراحي و برنامه ريزي‌هاي و اقدامات اجرايي دقيقا مي‌بايست مورد توجه قرار گيرد.
1- استتار Camouflage
2- اختفا Concealment
3- پوشش Cover
4- فريب Deception
5- تفرقه و پراكندگي Separation And Dispersion
6- مقاوم سازي و استحكامات Hardening
7- اعلام خبر Early warning
2-پدافند غير عامل (Passive Defense)
به مجموعه اقداماتي اطلاق مي‌گردد كه مستلزم بكارگيري جنگ افراز نبوده و با اجراي آن مي‌توان از وارد شدن خسارات مالي به تجهيزات و تاسيسات حياتي و حساس نظامي و غير نظامي و تلفات انساني جلوگيري نموده و يا ميزان اين خسارات و تلفات را به حداقل ممكن كاهش داد.
قابلیت‌های پدافند غیرعامل
- پدافند غير عامل، بستر مناسب توسعه پايدار توان ملي کشور
- پدافند غير عامل، هم راستا با سياست هاي تنش زدايي
- پدافند غير عامل، پايدارترين، ارزان ترين وصلح آميزترين روش دفاع
- پدافند غير عامل، بهترين راهکار افزايش آستانه مقاومت ملي
- پدافند غير عامل، پشتوانه اقتدار ملي
- پدافند غير عامل، يکي از مهمترين ابزارهاي بازدارندگي
- پدافند غير عامل، بهترين و مناسب ترين شيوه کاهش مخاطرات و کاهش آسيب پذيري
- کشورهايي که توسعه پدافند غير عامل را به عنوان يک سياست دفاعي مستمر در دستور کار خود قرار مي دهند، هيچ گاه در مظان اتهام تهديد بر عليه کشورهاي ديگر قرار نمي گيرند
- کشورهايي که پدافند غير عامل را به عنوان يک راهکار اصلي بر مي گزينند، به شرايطي از نظر کاهش آسيب پذيري دست مي يابند که مطامع کشورهاي تهديد کننده بر عليه آنها کاهش مي يابد
- در جهان امروز کشورهايي که نقاط آسيب پذيري آنها فراوان است، و دشمن مي تواند با ضربات سريع، حياتي ترين منابع آنان را منهدم نمايد، عوامل تهديد از بيرون را درون خود ايجاد مي نمايد
- پدافند غير عامل، مي تواند به يک فرهنگ عمومي در کشور تبديل شود
- پدافند غير عامل، عنصري است پويا و متحرک؛ لذا بايد همواره در صدر تلاش هاي علمي و پژوهشي قرار گيرد
چشم انداز پدافند غیرعامل
- داراي عزم ملي و باور عمومي در مسئولين و مردم نسبت به رعايت اصول پدافند غير عامل
- برخوردار از اصول پدافند غير عامل جامع ، توسعه يافته و نهادينه شده
- توانمند در تأمين حداکثر ايمني و پايداري و به حداقل رسانيدن آسيب پذيري زير ساخت هاي مرتبط در مقابل تهديدات دشمن
- قادر به ايفاي نقش اساسي در حراست و حفظ استقلال ، تماميت ارضي و سرمايه هاي ملي در چرخه نظام دفاعي امنيتي کشور
- برخوردار از آمايش سرزميني مناسب و متکي به ويژگيهاي جغرافيايي ، جمعيتي وفرهنگي و اصول دفاع غير عامل در حوزه مختلف با رعايت توزيع و پراکندگي موزون سرمايه ها و فعاليت ها در عرصه ايمن جغرافيا
- توانمند در توليد دانش فني و برخوردار از پشتوانه تحقيقاتي و پژوهشي در زمينه پدافند غير عامل با تأثير باز دارندگي بالا و با موفقيت ممتاز در سطح منطقه
- داراي پشتوانه فرهنگي و حقوقي و قانوني جامع در سطح کشور با قابليت تأمين و اجراي الزامات و ضوابط مربوطه
- برخوردار از نظام يکپارچه ، هماهنگ و کارآمد پدافند غير عامل کشور با قابليت تعامل سازنده و پيشبرنده با دولت در زمينه اعمال تدابير دفاعي امنيتي در بخش هاي مختلف
